Trong thế giới bóng đá hiện đại đầy cạnh tranh, học viện bóng đá đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển bền vững của mỗi câu lạc bộ. Dù trong hoàn cảnh thuận lợi hay khó khăn, một lò đào tạo cầu thủ vững mạnh đảm bảo nguồn cung cấp tài năng trẻ liên tục cho đội một mỗi mùa giải. Đây là nền tảng để các đội bóng có thể duy trì sức mạnh, thích ứng với sự biến động của thị trường chuyển nhượng và xây dựng bản sắc riêng.
Lòng trung thành ngày càng trở nên khan hiếm, đặc biệt trong bóng đá chuyên nghiệp. Nhiều đội bóng không thuộc nhóm “ông lớn” thường chứng kiến những cầu thủ xuất sắc nhất của mình bị chiêu mộ bởi các câu lạc bộ giàu có hơn. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các đội bóng nhỏ hơn thu về lợi nhuận khổng lồ từ những cầu thủ trưởng thành từ học viện mà họ không tốn chi phí chuyển nhượng ban đầu, phản ánh dòng tiền khổng lồ trong môn thể thao vua ngày nay.
Với tất cả những yếu tố trên, không thể phủ nhận rằng có hàng tá học viện bóng đá tuyệt vời trên khắp thế giới, không chỉ ở Premier League của bóng đá Anh mà còn tại nhiều quốc gia khác. Trong số đó, đâu là 10 học viện xuất sắc nhất trong lịch sử bóng đá? Bài viết này sẽ đưa ra danh sách xếp hạng dựa trên các tiêu chí cụ thể.
Marcus Rashford và Alejandro Garnacho, hai cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo Manchester United, ăn mừng bàn thắng trong một trận đấu. Ảnh liên quan đến số lượng cầu thủ học viện ở các CLB Premier League.
Tiêu chí xếp hạng Top 10 Học viện
Các danh sách xếp hạng thường mang tính chủ quan. Hai danh sách về cùng một chủ đề có thể có những tên tuổi khác nhau tùy thuộc vào quan điểm của người viết. Với tinh thần đó, danh sách này được xếp hạng dựa trên các tiêu chí sau:
Chất lượng cầu thủ
Đây là yếu tố quan trọng và rõ ràng nhất. Các học viện này đã sản sinh ra những cầu thủ giỏi đến mức nào? Chất lượng của các tài năng là thước đo chính.
Giá trị chuyển nhượng
Đặc biệt trong bối cảnh thị trường tài chính điên rồ của bóng đá hiện đại, giá trị là yếu tố đáng kể. Những tài năng từ học viện đã tạo ra bao nhiêu tiền cho câu lạc bộ chủ quản thông qua các thương vụ chuyển nhượng?
Tác động đến đội một
Sự hiện diện của các cầu thủ trẻ do học viện đào tạo quan trọng đến mức nào đối với thành công của câu lạc bộ? Họ có trở thành trụ cột hay chỉ là phương án dự phòng?
Thời gian cống hiến
Các cầu thủ chỉ thi đấu cho một câu lạc bộ ngày càng hiếm, nhưng những tài năng trẻ có xu hướng chơi cho câu lạc bộ chủ quản trong bao lâu trước khi ra đi (nếu có)?
Bảng xếp hạng Top 10 Học viện bóng đá xuất sắc nhất lịch sử
| Hạng | Tên Học viện/CLB | Quốc gia | Cầu thủ nổi bật trưởng thành từ học viện |
|---|---|---|---|
| 1. | Barcelona | Tây Ban Nha | Lionel Messi, Xavi, Andres Iniesta, Carles Puyol, Pep Guardiola |
| 2. | Ajax | Hà Lan | Johann Cruyff, Dennis Bergkamp, Edwin van der Sar, Marco van Basten, Frenkie de Jong |
| 3. | Athletic Bilbao | Tây Ban Nha | Inaki Williams, Nico Williams, Aymeric Laporte, Javi Martinez, Kepa Arrizabalaga |
| 4. | Benfica | Bồ Đào Nha | Manuel Rui Costa, Joao Felix, Eusebio, Ruben Dias, Bernardo Silva |
| 5. | Manchester United | Anh | David Beckham, Sir Bobby Charlton, George Best, Duncan Edwards, Marcus Rashford |
| 6. | Real Madrid | Tây Ban Nha | Emilio Butragueno, Iker Casillas, Guti, Chendo, Michel |
| 7. | Lyon | Pháp | Alexandre Lacazette, Karim Benzema, Bradley Barcola, Rayan Cherki, Castello Lukeba |
| 8. | Porto | Bồ Đào Nha | Ricardo Carvalho, Pepe, Diogo Costa, Ruben Neves, Vitinha |
| 9. | Flamengo | Brazil | Zico, Vinicius Jr, Adriano, Julio Cesar, Lucas Paqueta |
| 10. | Leeds United | Anh | Billy Bremner, Jack Charlton, Eddie Gray, Peter Lorimer, Paul Madeley |
Chi tiết Top 10 Học viện hàng đầu
10. Leeds United (Anh)
Huyền thoại Billy Bremner thi đấu cho Leeds United, một trong những cầu thủ nổi bật từ học viện CLB ở bóng đá Anh.
Có thể Leeds United không phải là cái tên bật lên ngay lập tức trong tâm trí nhiều người khi nói về các học viện hàng đầu, nhưng đội bóng bóng đá Anh này có lịch sử lâu đời trong việc sản sinh ra các tài năng từ lò đào tạo trẻ của họ. Trong thời kỳ vàng son dưới sự dẫn dắt của HLV Don Revie – giai đoạn thành công nhất của câu lạc bộ – nhiều ngôi sao sáng giá nhất của đội hình khi đó như Billy Bremner, Jack Charlton, Eddie Gray, Peter Lorimer và Paul Madeley, chỉ là một số ít, đều trưởng thành từ các cấp độ trẻ của Leeds. Những trụ cột đó của đội bóng của Revie đều do câu lạc bộ phát triển.
Những năm gần đây, mặc dù “The Whites” (biệt danh của Leeds) đã trải qua nhiều thăng trầm, họ vẫn tiếp tục cho ra lò những lứa cầu thủ trẻ đều đặn. Cựu hậu vệ Real Madrid Jonathan Woodgate, tiền vệ máu lửa David Batty, thủ môn đội tuyển Anh Paul Robinson, và James Milner – hiện đang thi đấu cho Brighton & Hove Albion tại Premier League – đều được đào tạo tại Tây Yorkshire.
Kalvin Phillips và Archie Gray là hai cái tên gần đây nhất và nổi tiếng nhất xuất thân từ lò đào tạo của Leeds. Phillips hiện đang chơi cho Ipswich Town theo dạng cho mượn từ Manchester City, còn Gray, vẫn là một thiếu niên, đang được Ange Postecoglou sử dụng như một phương án xoay tua để phát triển, đã chơi ở nhiều vị trí khác nhau trong hàng thủ của Tottenham Hotspur (theo thông tin từ bài gốc). Sự đóng góp của các cầu thủ trẻ luôn là một phần quan trọng trong lịch sử của đội bóng bóng đá Anh này.
9. Flamengo (Brazil)
Một trong hai câu lạc bộ Brazil (cùng với Sao Paulo) chưa bao giờ xuống hạng ở giải đấu cao nhất, Flamengo là một trong những đội bóng hàng đầu của quốc gia Nam Mỹ và có lượng người hâm mộ lớn nhất.
Đã 8 lần vô địch Brazilian Serie A, Flamengo có lịch sử kéo dài hàng thập kỷ trong việc sản sinh tài năng. Từ thời của tuyển thủ Brazil Zizinho vào những năm 1950, đến chuyên gia đá phạt và huyền thoại Zico trong những năm 1970 và 1980, “Mengao” (biệt danh của Flamengo) luôn có khả năng tìm kiếm và phát triển các tài năng trẻ triển vọng.
Trong lịch sử hiện đại hơn, gã khổng lồ Brazil – đội đã 3 lần vô địch Copa Libertadores – đã phát triển những cầu thủ như Adriano và Julio Cesar, cả hai đều thành công với Inter Milan, cùng với Vinicius Junior và Lucas Paqueta, hiện đang chơi cho Real Madrid và West Ham United tại Premier League lần lượt.
8. Porto (Bồ Đào Nha)
Trung vệ Pepe ăn mừng bàn thắng cho Porto, một cựu học viên nổi tiếng của lò đào tạo Bồ Đào Nha.
“Học viện của Porto chuẩn bị cho cầu thủ hoàn hảo để chơi ở cấp độ bóng đá cao nhất.” Đó là lời nhận xét của Jose Mourinho, huấn luyện viên hiện tại của Fenerbahce và là cựu HLV của Porto, người đã cùng câu lạc bộ này giành chức vô địch Europa League năm 2003 và Champions League năm 2004. Trước, trong và sau thời kỳ của ông, Porto luôn có lịch sử lâu đời và vẻ vang về việc các tài năng trẻ trưởng thành từ lò đào tạo của họ.
Qua nhiều năm, Porto đã ươm mầm những cầu thủ như Joao Pinto (hậu vệ phải đã vô địch European Cup 1987 cùng câu lạc bộ), Ricardo Carvalho và Pepe, cả hai sau này đều chơi cho Real Madrid và có quãng thời gian thi đấu nổi bật tại bóng đá Anh (Carvalho tại Chelsea, Pepe không chơi ở Anh nhưng là biểu tượng). Porto chưa bao giờ quên tầm quan trọng của học viện trẻ và cho đến ngày nay, vẫn có những cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trong đội hình chính.
Trong đội hình Porto hiện tại, thủ môn Diogo Costa và tiền vệ Fabio Vieira (đang cho mượn từ Arsenal của bóng đá Anh) đều tốt nghiệp từ các cấp độ trẻ của Porto. Trong những mùa giải gần đây, câu lạc bộ đã sản sinh ra những cầu thủ có chất lượng tương tự hoặc tốt hơn, như tiền vệ Ruben Neves, hiện đang chơi cho Al Hilal sau khi có thời gian thi đấu cho Wolverhampton Wanderers tại Premier League, và Vitinha, người đang chơi cho Paris Saint-Germain sau khi từng được liên hệ với các CLB Anh.
7. Lyon (Pháp)
Gần đây là quãng thời gian khó khăn đối với Olympique Lyonnais. Chỉ tháng trước (tháng 9/2024 theo thời điểm bài gốc được viết), có thông báo rằng câu lạc bộ đã tạm thời bị xuống hạng Ligue 2, có nghĩa là trừ khi câu lạc bộ cải thiện đáng kể tình hình tài chính tồi tệ của họ vào cuối mùa giải hiện tại, họ sẽ xuống hạng bất kể vị trí trên bảng xếp hạng.
Tuy nhiên, mọi thứ không phải lúc nào cũng tồi tệ như vậy. Đặc biệt trong thế kỷ 21, học viện của Lyon đã sản sinh ra một số cầu thủ xuất sắc. Ngôi sao của Real Madrid và người từng đoạt Quả bóng vàng Karim Benzema đã trưởng thành từ lò đào tạo của Lyon, cùng với cựu tiền đạo Arsenal tại bóng đá Anh Alexandre Lacazette và cầu thủ chạy cánh hiện tại của PSG Bradley Barcola, người được coi là một trong những cầu thủ chạy cánh trẻ xuất sắc nhất thế giới.
Cầu thủ trẻ năng động Rayan Cherki, một điểm sáng trong đội hình Lyon hiện tại, cũng là một sản phẩm của học viện, tương tự là trung vệ Castello Lukeba của RB Leipzig và cựu tiền đạo Manchester United tại bóng đá Anh Anthony Martial. Do đó, nếu điều tồi tệ nhất xảy ra với Lyon, về lý thuyết, họ vẫn có một học viện mạnh mẽ để dựa vào.
6. Real Madrid (Tây Ban Nha)
“La Fabrica” chắc chắn không nổi tiếng bằng các học viện khác ở Tây Ban Nha (mà chúng ta sẽ đề cập sau), nhưng học viện của Real Madrid mạnh hơn nhiều so với suy nghĩ ban đầu của bạn. Đặc biệt dưới sự chỉ đạo của Florentino Perez, việc Real Madrid tập trung vào chính sách “Galacticos” và các tên tuổi lớn có thể khiến người ta dễ dàng quên mất sức mạnh của hệ thống đào tạo trẻ của họ.
Real Madrid không chỉ có một học viện mạnh hiện tại mà còn đã duy trì sức mạnh đó trong nhiều thập kỷ. Vào những năm 1980, “La Quinta del Buitre” là một nhóm cầu thủ trẻ đã đóng góp ổn định trong giai đoạn thành công của “Los Blancos” (biệt danh của Real Madrid), với những cầu thủ như Emilio Butragueno, Chendo và Michel đều ra sân thường xuyên cho câu lạc bộ.
Những năm gần đây, La Fabrica đã sản sinh ra những cầu thủ như Iker Casillas, Guti và Dani Carvajal. Những cầu thủ khác như Achraf Hakimi và David Silva cũng từng đi qua lò đào tạo trẻ của Madrid, dù sau đó họ tìm thấy thành công ở những nơi khác trên thế giới (David Silva là huyền thoại của Manchester City tại bóng đá Anh).
5. Manchester United (Anh)
Nếu so sánh số lượng cầu thủ trưởng thành từ học viện trong đội hình hiện tại của Manchester United với các thế hệ trước, có thể thấy sự suy giảm nhẹ. Tuy nhiên, điều đó không làm giảm giá trị của những cầu thủ như các tuyển thủ Anh Marcus Rashford và Kobbie Mainoo – những ví dụ gần đây. Học viện của Manchester United trong những thập kỷ qua đã thực sự xuất sắc. Đây là lò đào tạo hàng đầu của bóng đá Anh và thế giới.
Vào thời của Sir Matt Busby, có những tên tuổi như Sir Bobby Charlton, George Best và Duncan Edwards đã trưởng thành từ lò đào tạo của “Quỷ Đỏ” (biệt danh của Man Utd). Tuy nhiên, nổi tiếng nhất phải kể đến “Thế hệ 92” (Class of 92), một lứa cầu thủ tốt nghiệp học viện vào hoặc xung quanh năm 1992, trở thành nền tảng cho đội hình Manchester United dưới thời Sir Alex Ferguson trong suốt thập niên 90 và 2000.
Nicky Butt và Phil Neville là hai trong số những cầu thủ đó, nhưng bộ tứ nổi tiếng nhất của “Thế hệ 92” bao gồm David Beckham, Paul Scholes, Ryan Giggs và Gary Neville. Tất cả trừ Beckham đã dành toàn bộ sự nghiệp chuyên nghiệp của mình tại Old Trafford. Tất cả đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cú ăn ba lịch sử (Champions League, Premier League, FA Cup) của Manchester United trong mùa giải 1998/99. Học viện của Manchester United là biểu tượng của sự phát triển tài năng bản địa trong bóng đá Anh.
4. Benfica (Bồ Đào Nha)
Joao Felix trong màu áo Chelsea tại Premier League. Cầu thủ này là sản phẩm đáng chú ý từ lò đào tạo Benfica.
Là một trong ba đội bóng lớn ở Bồ Đào Nha cùng với Porto và Sporting Lisbon, Benfica từ lâu đã là một thế lực thống trị ở giải vô địch quốc gia Bồ Đào Nha. Để bổ sung cho sự thống trị đó, Benfica đã thiết lập một học viện trẻ vững mạnh thường xuyên sản sinh ra những lứa cầu thủ tài năng.
Trong những năm trước đây, học viện của Benfica đã chịu trách nhiệm sản sinh ra những cầu thủ như Sheu, Rui Bento và Rui Costa. Tuy nhiên, chất lượng tài năng của họ đặc biệt cao trong thế kỷ hiện tại. Những năm 2000 chứng kiến Benfica chiêu mộ một số cầu thủ mà họ sau đó tiếp tục phát triển trong hệ thống đào tạo trẻ của mình, như Gedson Fernandes, Joao Cancelo và bộ ba hiện tại của Manchester City tại bóng đá Anh gồm Ruben Dias, Ederson và Bernardo Silva.
Về mặt tài chính, Benfica đã hưởng lợi rất nhiều từ việc bán các tài năng tự đào tạo của mình, đặc biệt là trong thập kỷ qua. Victor Lindelof (Man Utd), Nuno Tavares (Arsenal) và đặc biệt là bộ ba Joao Felix (Chelsea), Goncalo Ramos và Joao Neves đã mang về hàng trăm triệu bảng doanh thu cho câu lạc bộ. Học viện Benfica không chỉ cung cấp tài năng cho đội một mà còn là nguồn thu nhập khổng lồ, với nhiều sản phẩm thành danh tại các giải đấu hàng đầu, bao gồm bóng đá Anh.
3. Athletic Bilbao (Tây Ban Nha)
Nico Williams, ngôi sao trẻ của Athletic Bilbao, trưởng thành từ học viện độc đáo của CLB Tây Ban Nha.
Việc một câu lạc bộ tồn tại trong 126 năm đã rất ấn tượng. Điều ấn tượng hơn nữa là câu lạc bộ đó đã làm được điều này trong khi chỉ sử dụng các cầu thủ sinh ra và/hoặc lớn lên trong vùng họ đặt trụ sở (xứ Basque). Do đó, khi xét thêm việc Athletic Bilbao chưa bao giờ xuống hạng từ giải đấu cao nhất của Tây Ban Nha kể từ khi thành lập vào năm 1929, đây chỉ có thể được coi là một học viện đặc biệt xuất sắc.
Bilbao có chính sách nghiêm ngặt về việc cầu thủ nào có thể ra sân cho đội của họ, chưa có cầu thủ nào không phải là người bản xứ xứ Basque khoác áo câu lạc bộ. Mặc dù có một chính sách mà, đặc biệt trong bóng đá hiện đại, có thể gây cản trở, Bilbao đã phát triển mạnh mẽ, liên tục cạnh tranh suất dự cúp châu Âu tại La Liga.
Những ví dụ hiện đại về một số ngôi sao của Bilbao bao gồm anh em nhà Williams, Inaki và Nico, đội trưởng hiện tại Oscar de Marcos, tiền vệ Oihan Sancet và thủ môn Unai Simon. Họ cũng đã bán một số tài năng của mình với mức phí khổng lồ, như Aymeric Laporte cho Manchester City tại bóng đá Anh, Javi Martinez cho Bayern Munich hay Kepa Arrizabalaga, hiện đang cho mượn tại Bournemouth (Premier League), cho Chelsea với mức phí kỷ lục thế giới cho một thủ môn vào thời điểm đó và vẫn là mức phí rất cao.
2. Ajax (Hà Lan)
HLV Erik ten Hag, cựu thuyền trưởng Ajax và hiện tại là Manchester United tại bóng đá Anh.
Johan Cruyff, Rinus Michels, Marco van Basten, Frank Rijkaard, Dennis Bergkamp, Edwin van der Sar. Danh sách các cầu thủ tốt nghiệp từ học viện huyền thoại của Ajax gần như không thể kể hết. Trong nhiều thập kỷ, câu lạc bộ Amsterdam đã nổi tiếng về tài năng mà họ có thể sản sinh.
Vào thời của Cruyff và Michels, Ajax là những người tiên phong của triết lý “Bóng đá Tổng lực” với một đội hình chủ yếu dựa vào các cầu thủ trưởng thành từ học viện. Khi bóng đá phát triển, Ajax vẫn giữ vững mối liên kết với lò đào tạo của mình. Thế hệ vàng những năm 1990 của họ, bao gồm Bergkamp và van der Sar, cũng phụ thuộc vào các sản phẩm cây nhà lá vườn đã giúp câu lạc bộ giành chức vô địch Champions League năm 1995.
Ngay cả trong kỷ nguyên hiện đại, nơi có thể nói rằng Ajax không còn ở đẳng cấp như trong quá khứ, những cầu thủ như Matthijs de Ligt, Frenkie de Jong, Daley Blind và Ryan Gravenberch đều đã tiến bộ qua các cấp độ trẻ, đóng góp cho đội một trước khi chuyển đến các bến đỗ mới. Nhiều cầu thủ từ lò Ajax đã và đang thi đấu thành công tại bóng đá Anh (Van der Sar, Bergkamp, Blind, Gravenberch, Martinez…)
1. Barcelona (Tây Ban Nha)
Các cựu học viên nổi tiếng của La Masia Barcelona: Pep Guardiola, Andres Iniesta và Cesc Fabregas thời trẻ.
Nằm ở phía bắc Tây Ban Nha, tòa nhà mà trong tiếng Anh được biết đến là “The Farmhouse” (Nhà trang trại), nổi tiếng hơn trên toàn thế giới với cái tên “La Masia”, học viện trẻ nổi tiếng của Barcelona và là học viện bóng đá xuất sắc nhất thế giới. Là một câu lạc bộ, Barcelona gắn bó chặt chẽ với La Masia và những cầu thủ mà họ sản sinh ra, những người thường xuyên góp mặt trong đội hình Barca.
Được đề xuất bởi cựu chủ tịch Barcelona Josep Lluis Nunez, La Masia đã trở thành nguồn cung cấp tài năng đặc biệt cho gã khổng lồ xứ Catalan, với những cầu thủ như Pique, Carles Puyol, Victor Valdes và Pep Guardiola đều tiến bộ qua các cấp độ của La Masia trước khi ra mắt đội một.
Tuy nhiên, những người xuất sắc nhất trong số những người xuất sắc phải kể đến Xavi, Iniesta và Lionel Messi. Ba cầu thủ này là những mắt xích quan trọng giúp Guardiola, trên cương vị huấn luyện viên, đưa Barcelona trở thành đội bóng hay nhất thế giới ở đỉnh cao của họ. Bộ ba kể trên đã chiếm ba vị trí dẫn đầu trong cuộc đua Quả bóng vàng năm 2010, lần đầu tiên một sự kiện như vậy xảy ra, điều này là minh chứng không thể phù hợp hơn cho một học viện xuất sắc.
Kết luận
Học viện bóng đá là nền tảng vững chắc cho sự phát triển và thành công lâu dài của các câu lạc bộ trên toàn cầu. Danh sách Top 10 này đã tôn vinh những lò đào tạo xuất sắc nhất trong lịch sử, những nơi đã không ngừng ươm mầm và nuôi dưỡng những tài năng vĩ đại, định hình nên diện mạo của bóng đá thế giới. Từ La Masia huyền thoại của Barcelona đến những lò đào tạo giàu truyền thống tại bóng đá Anh như Manchester United và Leeds United, vai trò của họ là không thể phủ nhận.
Đối với người hâm mộ bóng đá Anh nói riêng và bóng đá thế giới nói chung, việc theo dõi sự phát triển của các tài năng trẻ từ học viện luôn là một niềm vui đặc biệt. Đó là minh chứng cho thấy, dù tiền bạc ngày càng chi phối, gốc rễ của bóng đá vẫn nằm ở việc phát hiện, đào tạo và tạo cơ hội cho thế hệ tiếp theo.
Bạn nghĩ sao về danh sách này? Liệu có học viện nào khác xứng đáng góp mặt trong top 10? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những lò đào tạo tài năng xuất sắc nhất trong lịch sử bóng đá!
